Plant van de Maand - maart 2015

Wat zien wij ze graag komen! Ze vormen de voorbode van de lente, en toveren tezamen met sneeuwklokjes een glimlach op het gelaat van de tuinier: de helleborussen.

Kerstrozen

Waarom men in de volksmond van "Kerstrozen" spreekt, is niet duidelijk. Wanneer de helleborussen beginnen bloeien, is de kerstboomversiering immers allang weer opgeruimd.

De soort die in de meeste tuinen rond deze tijd in bloei komt, is de Helleborus orientalis. Er zijn honderden benaamde cultivars op de markt; de variëteit zit hem dan vooral in de kleur van de bloemen.

Om optimaal van de bloemen te genieten, hebben we de bladeren van het vorige jaar met stengel en al weg geknipt. Een beetje ondankbaar want die bladeren zijn de hele winter decoratief gebleven en een mooi structuurelement in onze verder kale border. Maar nu moeten ze dus plaatsruimen voor de lieflijk knikkende bloemhoofden.

Er bestaan echter nog andere Helleborus-soorten. Een stuk of 15 zelfs! Enkele daarvan willen wij eens van naderbij bekijken.

Helleborus argutifolius

Deze soort is nauw verwant aan H. lividus en komt van nature voor op Sardinië en Corsica. Daar haalt hij gemakkelijk anderhalve meter.

Het is een gemakkelijke en opvallende tuinplant. De driedelige bladeren zijn wintergroen en erg mooi gevormd. Ze vormen de perfecte achtergrond voor de bloemhoofdjes die crèmekleurig zijn aan de buitenkant, maar bleekgroen vanbinnen. De uitgebloeide bloemstengels sterven af en in het voorjaar verschijnen er weer nieuwe. Net als H. orientalis houdt deze van een vruchtbare bodem en van tijd tot tijd wat extra voeding. Mits de juiste standplaats verdraagt deze Helleborus-soort beter dan de andere soorten een plaatsje in de volle zon. Maar probeer hem wel beschutting te geven tegen schrale wind.

Helleborus x nigercors

Dit is een kruising tussen H. niger en H. argutifolius. De stengels zijn aan de korte kant en sterk bebladerd. Dat maakt hem tot een ideale bodembedekker of om boomspiegels in te vullen. Soms begint hij al in december te bloeien, waarmee hij H. orientalis de loef afsteekt. Mooie cultivars zijn 'Anna's Red' en 'Candy Love'.

Helleborus odorus

U had het zelf al geraden: deze soort geurt! Het moet wel gezegd dat de geurkwaliteit sterk kan afwijken van plant tot plant. De bloemen staan met vier of vijf losjes bij elkaar aan korte stengels. De bloemkleur doet aan limoen denken, verblekend naar groenig wit naarmate de zaden rijpen. Opnieuw een gemakkelijke tuinplant.

Helleborus purpurascens

We besluiten met deze Helleborus-soort afkomstig uit de Karpaten. Dit is werkelijk een juweeltje. Zodra de bloemstengels slechts 20 cm boven de grond komen, gaan de bloemen al open. Een mulch is dus zeker aan te raden om de delicate bloemblaadjes te behoeden voor opspattende tuingrond. Na het opengaan van de bloem, groeit de bloemstengel nog even door.

Hier is er opnieuw nogal wat variatie mogelijk wat bloemkleur en bladvorm betreft. Kies dus best een bloeiende plant uit als u een uitgesproken mauve bloemkleur wil. Er zijn er namelijk ook die eerder duifgrijze bloemen hebben. Wat ook best mooi is natuurlijk.

Verzorging

Helleborussen zijn over het algemeen langlevende tuinplanten. Men plant ze best in de herfst. Voeg voldoende organisch materiaal toe in het plantgat en geef ze een licht beschaduwd plekje. De bodem moet doorlatend zijn, maar mag evenmin uitdrogen. Op zware klei zullen de planten vlugger zwarte schimmelplekken ontwikkelen (Coniothyrium helleborii). Maar het oude blad terug knippen net voor de nieuwe bloemstengels boven de grond komen, is meestal voldoende om de kwaal te voorkomen.

Verplant uw Helleborussen zo weinig mogelijk. De vlezige wortels verdragen dit niet goed, en ook al overleven ze de behandeling, na herplanten kan het soms jaren duren voor de plant opnieuw bloeit.

Van nature komen Helleborussen voor als onderbegroeiing en op kalkhoudende bodems. Humusrijke bodems worden dus zeker op prijs gesteld evenals een jaarlijkse kalkgift. Let wel: nooit tegelijkertijd kalk en meststoffen toedienen!

Tips

H. argutifolius kan vermeerderd worden door stek.

De andere Helleborussen komen - met de nodige variatie weliswaar - gemakkelijk terug uit zaad, met al na twee of drie jaar bloeiende planten. Voor een betrouwbaarder uitkomst kunt u, met uitzondering van H. foetidus, de planten delen.

Assortiment