Galanthus

Amaryllidaceae

Beschrijving

2018 is gestart en de winter is nog volop in het land, maar we kijken al uit naar de lente. Een van de eerste planten die ons pleziert met de fragiele witte bloemetjes, is Galanthus.

Galanthus komt van het Griekse gala (melk) en anthos (bloem), verwijzend naar de witte kleur. Het Engelse Snowdrop is afgeleid van het Duitse Schneetropfen, een halsketting of oorring in druppelvorm en populair in de 16^e-17^e  eeuw. De Duitse naam voor de plant is Schneeglöckchen, zoals wij het ook Sneeuwklokje noemen.

Het geslacht telt een 20-tal soorten, allemaal doorlevende bolgewassen. Het verspreidingsgebied varieert naargelang de soort van West-Europa over Turkije tot Iran.
In ons assortiment vind je Galanthus nivalis (Gewoon Sneeuwklokje) en Galanthus elwesii (Breedbladig of Groot Sneeuwklokje).

De knikkende bloem van het Sneeuwklokje. De Latijnse naam verwijst naar de witte kleur.

Het geslacht Galanthus behoort tot de Amaryllidaceae. Deze Narcisfamilie omvat nog vele andere bolgewassen zoals Narcissus, Leucojum (zomerklokje) en Amaryllis. De familie behoort tot de monocotylen of eenzaadlobbigen.  Galanthus heeft dus de typerende lineaire bladeren die parallelnervig zijn, meestal gepaard (soms per drie). De bloemen zijn solitair en groeien vanuit een vliezig schutblad. De bloem heeft kelk- noch kroonbladen maar twee keer drie bloemdekbladen (tepalen). Sneeuwklokje is tweeslachtig, dit wil zeggen dat elke bloem zowel mannelijke als vrouwelijke delen draagt.
Ondergronds heeft Galanthus een bol die bestaat uit de bolschijf (platte gedeelte onderaan, eigenlijk de stengel) en de rokken (eigenlijk de bladeren). De buitenste rokken zijn vliezig en verdroogd tot bruine omwindsels die de bol beschermen. Vanuit deze bol verschijnt in de winter-vroege voorjaar de bloeiwijze en het blad.
Sneeuwklokjes groeien in pollen en breiden makkelijk uit zodat ze in kolonies groeien. Meer hierover verder in het artikel.

Galanthus nivalis in enkele groepjes bij elkaar. De foto is genomen in 2015 in het prachtige domein van Alden Biesen. Meer over dit domein kan je hier vinden.

Galanthus nivalis (Gewoon Sneeuwklokje) wordt 10-15cm hoog en bloeit meestal van januari tot eind februari. nivalis staat voor ‘wit als sneeuw’ en de plant wordt al eeuwen gezien als teken van hoop, het einde van de koude winter.
De bollen zijn ongeveer 1.5cm groot en de plant heeft smalle bladeren die lichtjes blauwig zijn maar toch vooral groen van hoofdtoon. Ze staan recht tegenover elkaar. De bloemen hebben drie grote bloemdekbladen en drie kleine. De kleine hebben onderaan een hartvormige rand en een groene vlek. De plant komt voor van Spanje tot het Westen van de voormalige Sovjet-Unie en is in Vlaanderen een ingeburgerde soort. Dit wil zeggen dat de soort hier destijds door de mens geïntroduceerd is, maar zichzelf probleemloos kan handhaven en verspreiden zonder onze tussenkomst. Galanthus is eveneens een stinzenplant.

Galanthus nivalis heeft fijne bladeren.

Galanthus elwesii (Breedbladig Sneeuwklokje) wordt iets groter dan G. nivalis en bloeit soms al in december. Ook bloeit de soort iets langer door. Elwesii komt van Henry John Elwes, Brits botanist en verzamelaar van planten (1846-1922). De bollen worden ongeveer 3cm groot en het blad is breder en meer grijzig dan bij Galanthus nivalis. Het ene blad zit ook wat rond het andere aan de basis. De bloemen bestaan eveneens uit een rij lange en een rij korte tepalen met hartvormige rand, maar hierbij is de groene vlek opvallender aanwezig. De soort komt van nature voor in de Balkan en West-Turkije.

Galanthus elwesii heeft een breder blad en de groene vlekken op de bloemdekbladen zijn ook veel opvallender.

Verzorging en standplaats

Galanthus staat graag op een voedselrijke bodem die nooit uitdroogt. Hij prefereert een goed gedraineerde en humusrijke, liefst ook eerder kalkrijke bodem. Een plek in halfschaduw is ideaal, waarbij er voldoende zon is tijdens de groeiperiode. Daarom is een plek onder bladverliezende bomen of struiken ideaal, gezien deze tijdens de winter en het begin van het voorjaar voldoende zon doorlaten. Eens de plant in rust gaat, staan de bomen in loof en werpen ze schaduw.
Galanthus elwesii heeft omwille van zijn herkomst liever wat meer zon. Ook tijdens het rustseizoen van de bol prefereert hij eerder een lichtrijke plek.

Galanthus nivalis staat graag aan de voet van bladverliezende bomen: lichtrijk in de winter, meer schaduw in de zomer.

Tips en weetjes

Galanthus kan het best vermeerderd worden door te scheuren net na de bloei of tijdens de rustperiode (zomer). De bol verspreidt zichzelf vooral via vegetatieve vermeerdering (aanmaken nieuwe bollen).

De zaden van Galanthus worden verspreid door mieren, omdat er een elaisoom of ‘mierenbroodje’ als aanhangsel aan het zaad te vinden is. Dit is een deel van de zaadhuid en bevat veel suiker en vet. De mieren slepen dit mierenbroodje (en dus ook het zaad) mee naar hun nest waar ze het broodje als voedsel aan de larven geven.
Er zijn nog planten die een elaisoom hebben waaronder Viola odorata, Corydalis lutea, Anemone nemorosa,…
Deze vorm van verspreiding wordt myrmecochorie genoemd.

Galanthus is giftig. Door inname bestaat de kans op diarree of braken.

De soort breidt snel uit en kan dus goed in de tuin als verwilderingsbol gebruikt worden.

Galanthus bloeit in het vroege voorjaar maar zal nadien verdwijnen. Het blad wordt geel rond april-mei en dus kan je best zorgen voor beplanting die dit blad overgroeit. Op deze manier krijg je geen kale plekken in de border.

Voor liefhebbers van Galanthus raden wij de website https://www.galanthus.be/index.cfm?action=home:main.page&c=1 aan. Hier kan je nog meer informatie vinden en ook een uitgebreid assortiment cultivars.

Assortiment

Bronnen

©

Alle foto’s afkomstig van kwekerij Jan Spruyt – Van der Jeugd, tenzij anders vermeld.